Áp tô mát là một thiết bị rất cần thiết trong hệ thống điện nhằm đảm bảo an toàn khi sử dụng. Thế nhưng, không phải ai cũng biết áp tô mát là gì? Nguyên lý hoạt động của thiết bị? Ưu điểm khi sử dụng và cách dùng như thế nào? Làm sao để chọn được sản phẩm phù hợp? Tất cả những vấn đề này sẽ được Kỹ Thuật Điện CTE giải đáp chi tiết ngay trong bài viết dưới đây, xin mời cùng theo dõi.
Áp tô mát là gì?
Áp tô mát (aptomat) đã quá quen thuộc với tất cả chúng ta bởi chắc hẳn bạn đã từng nhìn thấy nó trong hệ thống điện gia đình. Theo đó, đây là một loại cầu dao, có khả năng đóng ngắt tự động. Chức năng của thiết bị chính là bảo vệ hệ thống điện tránh gặp phải hiện tượng bị quá tải hoặc ngắt mạch. Bên cạnh đó, một số sản phẩm sẽ được tích hợp thêm các chức năng tiên tiến để chống rò rỉ điện hoặc chống giật.
Cấu tạo của aptomat
Tùy theo từng loại mà cấu tạo áp tô mát có sự khác biệt riêng. Tuy nhiên, về cơ bản thường sẽ có hai cấp tiếp điểm (tiếp điểm chính và hồ quang) hoặc ba cấp tiếp điểm (tiếp điểm chính, tiếp điểm phụ và hồ quang). Lúc mạch điện đóng lại thì những tiếp điểm này sẽ lần lượt đóng theo thứ tự hồ quang - tiếp điểm phụ - tiếp điểm chính. Còn khi mạch điện bị ngắt, quá trình mở các tiếp điểm sẽ ngược lại.
Nhờ cấu tạo trên mà hiện tượng hồ quang điện sẽ chỉ xảy ra ở một tiếp điểm. Từ đó sẽ bảo vệ được các tiếp điểm còn lại cũng như toàn bộ hệ thống điện. Trong trường hợp sử dụng aptomat có ba cấp điểm thì tiếp điểm chính sẽ càng được bảo vệ tốt hơn nhờ ngăn cách với tiếp điểm hồ quang bằng tiếp điểm phụ.
Một số bộ phận cơ bản khác của áp tô mát gồm có như: dập hồ quang, cơ cấu truyền động cắt, móc bảo vệ. Dập hồ quang sẽ được làm hai kiểu là nửa kín hoặc nửa hở. Cơ cấu truyền động cắt thì có thể điều khiển bằng tay hoặc cơ điện. Còn móc bảo vệ sẽ làm theo kiểu rơ le hoặc điện từ.
Cấu tạo bên trong của một chiếc aptomat
Nguyên lý hoạt động của áp tô mát
Nguyên lý hoạt động của tất cả các loại aptomat đều giống nhau. Theo đó, các móc bảo vệ sẽ có nhiệm vụ là ngắt mạch nếu phát hiện có lỗi đang xảy ra trong hệ thống điện. Chẳng hạn, khi một dòng điện chạy qua các tiếp điểm có sự thay đổi đột ngột. Lúc này, từ trường tạo ra trên lò xo do điện áp quá thấp sẽ bị giảm hoặc nếu điện áp quá cao thì lò xo bị nóng vượt mức bình thường. Như vậy, các tiếp điểm bị mở ra và dòng điện sẽ bị ngắt.
Với những áp tô mát dùng trong gia đình (dòng điện định mức không lớn hơn 600A) thì người dùng cần phải điều khiển thủ công bằng tay để thiết bị có thể hoạt động trở lại. Còn những loại thường dùng trong hệ thống điện có dòng điện định mức cao hơn (1000A) sẽ được tích hợp cơ chế điều khiển bằng điện từ.
Khi hiện tượng ngắt mạch xảy ra được một thời gian thì những lò xo bên trong móc bảo vệ sẽ quay trở về trạng thái hoạt động như bình thường. Lúc đó các tiếp điểm sẽ tiếp xúc lại với nhau và cho phép dòng điện chạy qua. Hệ thống điện sẽ tiếp tục vận hành.
Các tiếp điểm trong loại cầu dao tự động này được làm từ đồng, hợp kim đồng, hợp kim bạc hoặc các vật liệu dẫn điện tốt khác. Tuổi thọ của chúng bị giới hạn bởi số lần tiếp xúc hiện tượng hồ quang điện khi ngắt hoặc mở dòng điện. Nếu tiếp điểm bị ăn mòn thì cần phải thay thế để đảm bảo aptomat luôn duy trì được trạng thái hoạt động ổn định.
Áp tô mát sẽ ngắt điện khi phát hiện có sự cố
Những công dụng tuyệt vời khi dùng aptomat
Sở dĩ áp tô mát luôn được ưu tiên lắp đặt trong mọi hệ thống điện hiện nay là bởi vì mang đến rất nhiều lợi ích tuyệt vời như:
- Giúp ngắt dòng điện trong hệ thống một cách tự động nếu có sự cố ngắt mạch hay sụt áp xảy ra.
- Tránh cho các thiết bị điện không bị hư hỏng nếu hệ thống điện gặp vấn đề.
- Ngắt điện nếu xảy ra trường hợp dòng điện bị rò rỉ xuống đất, đảm bảo sự an toàn cho công trình.
- Trong trường hợp chẳng may bị điện giật thì thiết bị cũng sẽ tự động ngắt điện để bảo vệ con người.
Hướng dẫn cách chọn áp tô mát chuẩn
Trên thị trường hiện nay aptomat được bán rất nhiều, đa dạng chủng loại. Vì vậy mà phải có sự am hiểu sâu rộng để biết cách chọn được thiết bị phù hợp với hệ thống điện cần lắp. Theo đó, hãy chú ý đến các yếu tố dòng điện tính toán đi trong mạch, dòng điện quá tải và tính thao tác có chọn lọc.
Bên cạnh đó, cũng cần dựa theo đặc tính làm việc của phụ tải. Đồng thời, áp tô mát không được phép cắt khi có quá tải ngắn hạn (thường thấy trong điều kiện làm việc bình thường lúc dòng điện khởi động, dòng điện đỉnh trong phụ tải công nghệ). Tổng quan yêu cầu chung là dòng điện định mức của mức bảo vệ sẽ không thấp hơn dòng điện tính toán của mạch.
Ta có công thức tính dòng điện cơ bản như sau: I = P/U. Trong đó:
- P: Công suất tiêu thụ của các thiết bị trong hệ thống điện.
- U: Hiệu điện thế
- I: Chỉ số để chọn áp tô mát.
Ví dụ: Bạn cần mua một aptomat 63 Ampe, dòng điện sử dụng là điện gia đình 220V. Như vậy công suất loại cầu dao này cần tải sẽ là 220 X 63 = 13.860 W.
>> Có thể bạn quan tâm : Gợi ý điểm bán công tắc, đèn báo, nút nhấn chất lượng - giá tốt tại Tân Phú
Hướng dẫn chọn aptomat cho từng loại thiết bị
Dưới đây là cách chọn aptomat cho một số thiết bị điện được sử dụng phổ biến trong các hộ gia đình hiện nay để bạn tham khảo.
Chọn áp tô mát cho bình nước nóng lạnh
Điều bạn cần làm là tính được công suất trên thiết bị. Một số bình nước nóng lạnh nhà sản xuất đã cung cấp sẵn thông tin này trên tem nhãn. Đối với những sản phẩm quy mô gia đình dòng mini thì công suất sẽ thường là từ 1500W, loại bình gián tiếp công suất 2500W và bình trực tiếp thì công suất từ 3500W - 4500W tùy loại.
Ví dụ: Công suất của bình nước nóng lạnh là 1500W, hiệu điện thế là 220V. Vậy cường độ dòng điện là: 1500/220 = 6,82A. Aptomat sẽ chênh lệch khoảng 30% so với cường độ dòng điện. Do đó, aptomat sẽ là: 6,82 + (6,82*30%) = 8,87. Kết quả bạn nên chọn dùng thiết bị khoảng 10A là phù hợp nhất.
Chọn aptomat cho điều hòa
Bạn cũng sẽ dựa vào công suất của từng loại máy điều hòa để chọn áp tô mát phù hợp. Chẳng hạn như:
- Điều hòa hoạt động ở mức 9000Btu – 2637W: Sử dụng aptomat 8 - 12A
- Điều hòa hoạt động ở mức 12000Btu – 3516W: Sử dụng aptomat 16 – 20A
- Điều hòa hoạt động ở mức 18000Btu – 5300W: Sử dụng aptomat 20 – 30A
- Điều hòa hoạt động ở mức 24000Btu – 7032W: Sử dụng aptomat trên 30A
Trường hợp tất cả điều hòa của bạn cùng sử dụng chung một aptomat thì phải tính công suất của tất cả. Dựa vào đó mới chọn loại áp tô mát phù hợp, tránh gặp phải tình trạng bị sự cố quá tải, chập cháy dòng điện.
Chọn áp tô mát cho bếp từ
Công suất của các loại bếp từ được sử dụng phổ biến hiện nay thường là 1000W, 1400W, 1800W. Sau khi có thông số công suất, áp dụng cách tính như của bình nước nóng lạnh. Ví dụ: bếp từ của bạn hoạt động với công suất 1000W thì aptomat = 4,45 + (4,54 x30%) = 10,72A. Nên chọn loại aptomat phù hợp nhất là 12A.
Bài viết trên đây đã tổng hợp lại các thông tin cần biết về áp tô mát để bạn tham khảo. Nếu cần mua thiết bị điện này tại TPHCM, hãy đến ngay với Kỹ Thuật Điện CTE để sở hữu sản phẩm chất lượng, chính hãng với giá tốt nhé.
CÔNG TY TNHH THƯƠNG MẠI DỊCH VỤ KỸ THUẬT ĐIỆN CTE
Địa chỉ: 23/43/12 Nguyễn Hữu Tiến, Phường Tây Thạnh, Q.Tân Phú, TP.Hồ Chí Minh
Hotline: 0907955499 - Mr. Cường
Email: cuongtran.cte@gmail.com - cuongttq@thietbicodiencte.com
Website: thietbicodiencte.com
